Zašto je dekarbonizacija građevinskog sektora važna za klimatske promene i globalno zagrevanje?

Klimatske promene predstavljaju aktuelnu temu današnjice, koja se prepliće sa svim segmentima života. Porast broja ljudi na planeti Zemlji, osim potreba za životnim prostorom, uslovljava i sve veće potrebe za osnovnim resursima za život. Skoro 9 milijardi ljudi na Zemlji, potrebno je da ima vodu, hranu, energente, odeću. Kako bi proizveli potrebne količine, moramo utrošiti ogromne napore, primarne resurse i energiju, što rezultuje značajne emisije gasova sa efektom staklne bašte, koje merimo kroz karbonski otisak pojedinaca, proizvoda i usluga.

Porastom broja ljudi na Zemlji, urbanizacija preovladava, zahtevajući intenzivan rast proizvodnje građevinskih materijala. Prema Međunarodnoj energetskoj agenciji, očekuje se da do 2050. godine poraste globalna proizvodnja cementa između 12% i 23%. Trenutni podaci na globlnom nivou pokazuju da skoro 40% od ukupno emitovanog ugljen-dioksida (CO₂) potiče iz građevinskog sektora. Ekspolatacija sirovina, prerada i dobijanje gotovih građevinskih proizvoda, zatim transport i izgradnja objekata čine 29% emisija (od ukupnih 40%)  dok preostalih 11% predstavlja emisije nastale u toku životnoj veka objekta (operativna energija za osvetljenje, grejanje i hlađenje objekata). Smanjenje pomenutih emisija može se ostvariti upotrebom recikliranih materijala (čelika, aluminijuma, stakla i dr), merama energetske efikasnosti objekata (na pr. boljom termoizolacijom), korišćenjem alternativnih i obnovljivih izvora energije i dr. Time bi se doprinelo boljem kvalitetu vazduha i celokupne životne sredine, manjim uticajima na efekat staklne bašte i globalno zagrevanje, energetskim i finansijskim uštedama.

Svetski savet za zelenu gradnju (World GBC) 2016. godine započeo je svoju globalnu kampanju „Advancing Net Zero“ usmerenu prema ispunjavanju zahteva Sporazuma o klimi iz Pariza. Kampanja je razvila principe:

• Da sve nove zgrade, infrastruktura i renovirani objekti do 2030. godine imaju 40% manje ugrađenog ugljenika, a sve nove zgrade imaju emisiju neto nula operativnog ugljen-dioksida.
• Do 2050. godine emisija ugrađenog ugljen-dioksida u novim zgradama, infrastrukturi i renoviranim objektima treba da bude neto nula (engl. net zero carbon), a sve zgrade uključujući postojeće zgrade, moraju imati neto nula operativnog ugljen-dioksida.

Evropski savet za zelenu gradnju, u cilju realizacije Evropskog zelenog dogovora sprovodi projekat „Building Life“ koji podstiče klimatske akcije kroz nacionalne i regionalne mape puta za dekarbonizaciju, koje se fokusiraju na uticaje građevinskog sektora na životnu sredinu u toku celog životnog ciklusa objekta. Evropska mapa puta dekarbonizacije građevisnkog sektora opisuje intervencije, regulatorne mere i potrebne alate za postizanje dekarbonizacije i ugljenične neutralnosti evropskog kontinenta do 2050. godine, što predstavlja ključni cilj Evropskog zelenog dogovora (EU Green Deal).

Osim obaveza koje sve države imaju prema direktivama i sporazumima čije su potpisnice, neophodno je podizanje svesti i kapaciteta u ovoj oblasti, naročito onih aktera koji se nalaze direktno vezani za procese donošenja odluka i u proizvodnji i u realizaciji i primeni novih modela gradnje.

Građevinski inženjeri treba da se posvete dizajniranju novih ekološki prihvatljivijih materijala: mešavina betona sa nižim ugljen-dioksidom koristeći pepeo, šljaku, gline, razmatraju mogućnosti smanjenja udela klinkera u cementu i zamenu konvencionalnih agregata nekim prirodnim; mogućnosti i uslove korišćenja niskokarbosnkih betona na bazi prirodnim materijala (konoplje, miskantusa i dr.); iznalaženje alternativa ili bar optimuma u korišćenju materijala sa velikim karbonskim otiskom kao što su aluminijum, plastika i sintetsi izolacioni materijali koji se mogu zameniti nekim prirodnim (vuna, slama i sl.).

Osim promena koje je neophodno sprovesti u samim materijalima, potrebna je i supstitucija fosilnih goriva alternativnim, čistijim i obnovljivim koji bi se koristili za dobijanje korisne (električne, toplotne, svetlosne) energije, ali i u transportu i samom radu prilikom proizvodnje i transporta materijala, kao i izgradnje objekata.

PREUZMI e-Publikaciju! U nameri da temu dekarbonizacije građevine učini  pristupačnijom, UNEKOOP je kao aktivnost u okviru projekta “KA NISKOUGLJENIČNOM ZGRADARSTVU” pripremio i objavio publikaciju “KAKO DO NETO NULE CO₂ U GRAĐEVINI?” koja je  dostupna  OVDE:

Objava teksta je deo aktivnosti u okviru projekta “Ka niskougljeničnom zgradarstvu” koje Mreža Futura realizuje u okviru EKO-SISTEM programa, koji sprovode Mladi istraživači Srbije uz podršku Švedske.